اقدامات اولیه اجرای فونداسیون و موارد ضروری :

1- نیروی انسانی

نیروی انسانی که در بخشهای مختلف تولید و اجراء شامل کنترل تجهیزات تولید کیفیت مصالح بتن ریزی و عمل آوری و مسئولیت انجام کار را به عهده دارند

2- آماده سازی محل بتن ریزی

مواد زاید درون قالب یا محل بتن ریزی مانند گل و لای، برف و یخ، مواد گیاهی، مواد شست و کم مقاومت از جمله خرده های پلی استایرن مواد و قطعات اضافی ناشی از آرماتوربندی و قالب بندی باید از محل بتن ریزی جمع اوری و برداشته شوند

جهت اجرای نقشه لازم است ناهمواری های زمین اصلاح و پوشش گیاهی احتمالی و ریشه درختان برداشته شود همچنین در صورت نیاز باید گودبرداری تا عمق مورد نیاز انجام گردد عمق مورد نیاز گودبرداری تا تراز زیر بتن مگر است که توسط دوربین نقشه برداری یا تراز لیزری مشخص می شود .

لازم به ذکر است که حتی در خاکبرداریهای ماشینی نیز لازم است ۱۵ – ۲۰ سانتیمتر آخر حتماً به صورت دستی برداشته شده و سطح رگلاژ گردد هزینه احتمالی پر کردن زیر پی با قلوه سنگ و بتن مگر در صورت اضافه گودبرداری توسط ماشین آلات بسیار بیشتر از هزینه رگلاژ دستی خواهد بود .

 

 

رگلاژ دستی کف گود

جانمایی پروژه

از انطباق جهت شمال نقشه با شمال جغرافیایی محل پروژه یکی از محورهای طولی یا عرضی که موقیعت آن روی نقشه مشخص شده با حداقل دو میخ در ابتدا و انتها بر روی زمین اجرا میشود به این امتداد، محور مبنا گفته می.شود حال سایر محورهای طولی و عرضی از روی محور مبنا مشخص میگردد جهت کنترل عمود بودن محورها نیز میتوان از قضیه فیثاغورث موسوم به تکنیک ۵،۴،۳ استفاده نمود. نکته آنست که هنگام پیاده کردن نقشه روی ،زمین جهت جلوگیری از جمع شدن مهم خطاها باید اندازهها همیشه از یک نقطه اصلی (مبدأ) محاسبه شده و روی زمین منتقل شود نکته دیگر آنست که در زمینهای شیبدار نیز باید طول افقی اضلاع ملاک عمل قرار گیرد.

از مشخص شدن حدود ،پلان آکسها با استفاده از ریسمان کشی و گچریزی روی زمین تثبیت پس می گردد عملیات مذکور در پروژههای بزرگ با دوربین نقشه برداری و برای کارهای کوچک با ریسمان کار ،متر گونیا و تراز قابل اجرا است در این موارد استفاده از مترهای پارچه ای به دلیل تغییر طول در اثر کشش و ایجاد خطای زیاد مجاز نمی باشد .

 

 

بتن مگر

از اطمینان از جانمایی دقیق پلان ،پروژه رگلاژ دستی کف و حصول کد ارتفاعی مندرج در نقشه کف گود کروم بندی شده و بتن مگر بتن نظافت به ارتفاع حدود ۱۰ سانتیمتر برای جلوگیری از جذب شیره بتن فونداسیون توسط خاک و ایجاد سطح تراز جهت آرماتوربندی اجرا میشود. بتن مگر یک بتن غیرسازه ای با عیار سیمان حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هر مترمکعب است. توصیه میشود در زمینهای دارای گیاه و ریشه درختان برای جلوگیری از رشد و تکثیر ،مجدد ابتدا کل سطح با گازوئیل آغشته شود همچنین جهت جلوگیری از هوازدگی ،خاک، ترجیحاً باید فاصله زمانی خاکبرداری و اجرای بتن مگر به حداقل ممکن کاهش یابد. جهت اجرای بتن مگر ابتدا با دوربین یا شیلنگ تراز کف گود نقاط هم ارتفاعی ایجاد شده که به آن کروم بندی گویند. سپس بین کرومها در فواصل ۱-۳ متر شمشه گذاری میشود. نهایتاً فضای بین بتن ریزی شده و با شمشه کشی و ماله تسطیح میگردد.

 

معمولاً بتن مگر در پروژههای کوچک به صورت دستی توسط بتونیر ساخته میشود باید حداقل ۱/۵ دقیقه پس از اضافه کردن تمامی مواد تشکیل دهنده بتن درون دستگاه به خوبی مخلوط شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد همچنین جهت جلوگیری از جذب شیره بتن باید قبل از بتن ریزی بستر خاک کمی مرطوب شود بعد از اجرای بتن مگر و گیرش اولیه جهت جلوگیری از گسترش ترکها باید حداقل ۱۲ ساعت سطح آن مرطوب شده و سپس عملیات اجرای پی آغاز گردد.

اجرای فونداسیون

 

 

 

 

 

آرماتورها دارای اشکال مختلف با کاربردهای متفاوت می.باشند از میلگرد راستا (سیتکا) برای افزایش مقاومت کششی ،بتن خاموت و سنجاقی جهت تحمل برش و جلوگیری از کمانش آرماتورهای طولی رکابی به عنوان فاصله نگهدار بین دو سفره آرماتور و یا به عنوان نوعی خاموت ترکیبی در ستونها و دیوارهای برشی خرک در آرماتوربندی فونداسیون جهت نگه داشتن شبکه میلگردهای فوقانی و أتکا (ادکا) در سقفهای تیرچه و بلوک جهت تحمل برش و اتصال مناسب تیرچه ها به تیر استفاده میشود واژههای سیتکا ،اتکا رامکا و ،خاموت ریشه روسی دارند.

 

در مرحله بعد آرماتورهای انتظار و یا بولتها در جای خود قرار گرفته و کاملاً هم باد و تراز می شوند. تعیین محل دقیق آرماتورهای انتظار در سازه بتنی و یا آکس صفحه ستونها در سازه فلزی از مهمترین مراحل اجرای فونداسیون است که هرگونه بی دقتی در آن موجب بروز مشکلات اجرایی جدی مانند ناهمبادی ستونها ناترازی پلها و اتصالات و نیز کوتاهی و بلندی طول آنها خواهد بود. لذا با بستن ریسمانهای طولی و عرضی یا دوربین نقشه برداری آکس بیس پلیتها یا آرماتورهای انتظار ستونها و دیوارهای برشی مشخص میشود روش کار سنتی در پروژه های کوچک به این شکل است که ریسمانی در یک آکس طولی و یک آکس عرضی به صورت کاملاً عمود بر هم نصب شـده کـه محل برخورد دو ریسمان، مرکز صفحه ستون و یا آکس آرماتورهای انتظار خواهد بود. با این کار تمام ستونهای یک آکس کاملاً به موازات هم و در یک تراز ارتفاعی قرار میگیرند.

 

 

اجرای آرماتورهای انتظار ستونها در اسکلت بتنی پس از تکمیل آرماتوربندی فونداسیون و کنترل مضاعف آرماتورها قالب بندی پیرامونی فونداسیون با استفاده از قالب فلزی چوبی و یا آجری اجرا میگردد در صورت استفاده از قالب ،آجری باید از یک لایه ملات ماسه سیمان یا پلاستیک برای پوشش سطح داخلی قالب استفاده شود همچنین محل بازشوها با خاک پر شده تا از ریزش دیوارهای آجری در اثر نیروی جانبی بتن جلوگیری شود پس از اطمینان از صحت مراحل اجرایی شامل محل دقیق نوارهای پی ،طول سایز و خم مناسب ،آرماتورها نصب آرماتورهای تقویتی کنترل بازشوها و ابعاد چاله آسانسور اجرای کلیه ریشههای ستون و دیوارها ریسمانی و همباد بودن ،آکسها عملیات بتن ریزی انجام میشود. دقت مضاعف در این مرحله موجب سهولت اجرای مراحل آتی ،سازه افزایش سرعت و کیفیت و اجتناب از دوباره کاریهای احتمالی خواهد بود .

 

 

 

 

نکات اجرایی

1- به دلیل اهمیت بالای آرماتورها در افزایش شکل پذیری رفتار مقاطع بتنی از کارخانه های معتبر تهیه شده و پلاک  روی بندیل ها حاوی مشخصات فنی آنها مورد توجه قرار گیرد. .

 

2- میلگردها باید بر حسب نوع و قطر تفکیک شوند در صورت وجود میلگردهای هم قطر با مشخصات متفاوت جهت جلوگیری از اشتباه باید آنها را در محل های جداگانه انبار نمود .

3- به هیچ عنوان از آرماتورهای با درصد زنگ زدگی بالا و یا آغشته به روغن نباید استفاده شود وجود زنگ زدگی کم که به راحتی با ناخن و یا گونی زبر از بین برود بلامانع است.

4-  معمولاً میلگردها تا قطر ۱۰ میلیمتر از نوع AII تولید شده و در سایزهای بالاتر عمدتاً از نوع AIII و تا حدودی نیز All تولید می.شود به صورت چشمی آج میلگردهای AII بصورت گام های مارپیچی موازی با زاویه ۴۵ درجه و آج میلگردهای AIII به شکل جناغی (۷) و (۸) است. از نرمی آرماتور هنگام خمکاری نیز تا حدودی میتوان به نوع آن پی برد. 

5- مقاومت نهایی نمونه ها در تست کشش به میزان بسیار بیشتر از مقادیر استاندارد حاکی از مزیت فولاد نمی باشد زیرا منجر به تردی رفتار آرماتور و بالطبع کاهش شکل پذیری مقطع می گردد.

6-  آرماتورها به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شوند خاموت ها به طور کلی وظیفه نگهداری آرماتورهای طولی و جلوگیری از کمانش آنها در فشارهای زیاد تحمل بخشی از برش و نیز افزایش شکل پذیری مقطع را بر عهده دارند.

7-تمام میلگردها باید به صورت سرد و تا حد امکان با دستگاه های مکانیکی خم شوند و از خم کردن و برش آرماتورها به کمک هوابرش جداً خودداری شود.

8- پوشش میلگردها در بتن فونداسیون حداقل ۵۰ میلیمتر تیرها و ستونها ۴۵ میلیمتر و در دالها و دیوارها حداقل ۳۰ میلیمتر در شرایط محیطی متوسط لحاظ شود تا علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد آرماتورها در برابر خوردگی و زنگ زدگی محافظت شوند .

9- ترجیحاً بجای استفاده از سنگ و آجر از اسپیسرهای پلاستیکی استاندارد در زیر شبکه تحتانی پی استفاده گردد.

 

10- فواصل محور تا محور آرماتورها مطابق با نقشه انجام شده و از افزایش یا کاهش فاصله ها اجتناب گردد.

 

11- دقت مضاعف در نحوه چیدمان فاصله و طول مناسب آرماتورهای انتظار ستون ها و دیوارها الزامی است. 

12- خاموت ریشه ستون ها در داخل فونداسیون طبق نقشه سازه اجرا شود .

 

13- هنگام کار گذاشتن ریشه ، ستونها فاصله حدود ۵ سانتیمتر عقب نشینی مربوط به نماسازی لحاظ شود تا از ایجاد اضافه بنا جلوگیری گردد.

14- قبل از آرماتوربندی فونداسیونهای ،گسترده محل چاه های ارت و فاضلاب با کول مشخص شده و آرماتورهای تقویتی قطری در ۴ گوشه آن نصب گردد.

15- در فونداسیونهای گسترده در صورت وجود شمع جهت مقابله با نیروهای برکنش ، قبل از آرماتوربندی فونداسیون نسبت به حفاری و آرماتوربندی شمع اقدام گردد همچنین انتهای میلگردهای طولی شمع با خم ۹۰ درجه در فونداسیون مهار شود.

16-قبل از اجرای چاله آسانسور بهتر است ابعاد آن توسط شرکت سازنده آسانسور کنترل و تایید شود.

17- ملاک محاسبه و اجرای درز انقطاع پشت تا پشت ستون های طبقه اول و همچنین بر زمین است 20- در صورتی که در نقشه های سازه درز انقطاع در محل پی نیز امتداد یافته باید دو قسمت با استفاده از مصالح نرم مانند یونولیت از هم تفکیک شود.

 18- جهت انتقال نیرو بین میلگردها طول مهاری وصله ها طبق ضوابط آیین نامه و نقشه ها اجرا گردد.

19- در مقاطع با تراکم آرماتور بالا بجای استفاده از وصله پوششی اورلب میتوان از وصله مکانیکی (کوپلر) یا جوشی (فورجینگ) استفاده نمود. 

20-توصیه میشود پیش از بتن ریزی آکس صفحه ستونها یا آرماتورهای انتظار ستونها و دیوارها مجدداً کنترل گردد.

21-  اجرای سیستم همبندی ساختمان قبل از بتن ریزی فونداسیون سقف ها و تعدادی از ستون ها الزامی است.

 

22- قبل از بتن ریزی فونداسیون هماهنگی های لازم جهت بازدید مهندس ناظر انجام شود .

23- قبل از بتن ریزی حتماً درون فونداسیون از خاک هاو نخاله های ساختمانی کاملاً پاکسازی گردد.

24-  قبل از بتن ریزی لازم است سطح بتن مگر مرطوب شود. 

25- پیش از بتن ریزی جهت جلوگیری از آسیب به قسمت رزوه شده بولتها و نیز خشک شدن بتن روی آن باید روی رزوه ها با پلاستیک پوشانده شود.

26- در بتن ریزی های حجیم فونداسیون از قبل محل قطع بتن با رابیتس و آرماتورهای مهاری و ترجیحاً به صورت نامنظم نه در یک امتداد و خط مستقیم مشخص گردد .

27- حتماً هماهنگی با آزمایشگاه بتن جهت نمونه برداری انجام گردد .

 

28- از افزودن آب به بتن بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. 

 

29- در صورت افزودن ضد یخ و یا فوق روان کننده به بتن حتما دستورالعمل نوشته شده بر روی محصول را مطالعه کنید و به میزان درج شده به بتن در میکسر اضافه شود .

30- در زمان بتن ریزی استفاده از دستگاه ویبره الزامی است حتماً قبل از آغاز بتن ریزی از سالم بودن دستگاه ویبره اطمینان حاصل شود و سعی کنید حداقل دو دستگاه یک دستگاه برقی و یک دستگاه بنزینی در کارگاه موجود باشد .

 

31-شیلنگ ویبره باید به صورت عمود و در فواصل نزدیک به مدت حدود ۵ تا ۱۰ ثانیه داخل بتن شده و جهت جلوگیری از ورود هوا به داخل ،بتن به آرامی خارج گردد .

32- بعد از گیرش اولیه بتن حدود ۲۱ ساعت پس از اجرا عملیات نگهداری بتن جهت حفظ دما و رطوبت آغاز شود اجرای عملیات نگهداری در افزایش مقاومت و دوام بتن کاملاً موثر است .

33- تمامی قسمت های بتن ریزی شده با توجه به دمای هوا حداقل تا ۳ روز باید آبپاشی شود در  دمای زیر صفر از پاشیدن آب روی بتن جلوگیری شود .

34- استفاده از گونی مرطوب در فصل تابستان جهت حفظ رطوبت بتن و جلوگیری از خشک آن و پوشش پلاستیکی یا عایق پشم شیشه جهت حفظ دمای بتن و جلوگیری از یخ زدگی در زمستان توصیه می گردد.

 35- نصب پلیت های چاله آسانسور ، آرماتور انتظار پله ، آرماتورهای ریشه ستون ها و امثال آن مواردی است که باید حتما زمان بتن ریزی دقت لازم بهش شود .

36-کاشت آرماتور در موارد زیادی به دلایل اشتباهات اجرایی و یا تغییر نقشه های سازه و معماری صورت میگیرد امروزه چسب های ویژه و روشهای کاشت نوین موجب حل مسئله با روشهای ساده و کم هزینه تر گردیده است. 

 

50- حتما سوراخ ها تمیز شده و بدون گرد و خاک باشد از چسب های استاندارد استفاده شود و بعد از چسب زدن به مقداری باشد که مقداری به بیرون از سوراخ ها ریزش کند .